De Toovlucht

is de bijnaam van een rustieke, eind 19de eeuws hofje in de gemeente Huizen.

Het hofje bestaat uit tien woningen aan de Koningin Julianastraat
met de onevennummers 15 t/m 35, verdeeld over twee woonblokken.

Over de naam "De Toovlucht"

De buurtnaam De Toevlucht, of in goed Huizers De Toovlucht, heeft geen officiële status. Waar de naam vandaan komt is onbekend. Ook de naam Toevluchtsoord is gevallen en zelfs Koelemoes. Het laatste heeft meer betrekking op de armlastigen in Huizen. De naam, De Toovlucht, is vooral bij oude Huizers uit het Gooi bekend, maar daarmee houdt het ook op.

Huizen 1723
Deel van een landkaart uit 1723

De woningen Koningin Julianastraat 15 tot en met 29 zijn ergens tussen 1894 en 1898 gebouwd (vermoedelijk 1898). Wanneer ze precies gebouwd zijn en door wie is onbekend. De opdracht is volgens de overlevering gegeven door de kerk met als belangrijkste reden om woningen te bouwen voor armlastigen.

Aan de hand van een ouderwetse timmermansplank Timmermansplank.webpis aan het licht gekomen dat bij de bouw van de woningen 31-35 de timmerlieden Cornelis Brasser en Reijer Jongerden waren betrokken. Zij werkten daar in opdracht van Lambert van As en op 2 november 1904 lieten zij in de spouwmuur van nummer 31 de afgebeelde timmermansplank (collectie: M.Hoff) achter.

Huizen kreeg in de 14e eeuw zijn naam, omdat het - zoals de overlevering wil - het eerste dorp was in het Gooi dat stenen huizen had. Het overwegend protestantse Huizen is de snelstgroeiende gemeente van het Gooi, met ook de snelstgroeiende bedrijvigheid.

Huizen-1832.webp "Niet ver van den tol ligt het groote visschersdorp Huizen, sedert vijfentwintig jaren in 't genot van een haven, waardoor de welvaart niet onbelangrijk is vermeerderd. Behalve van de visscherij, leeft de bevolking van landbouw en veeteelt. Van ouds werd er wol- en katoenspinnerij uitgeoefend, vooral ten dienste der kaarsenmakers, die van hier veel pitten trokken. 't Is een zeer uitgebreide plaats, omdat de woningen, zonder orde en regel door elkander gebouwd, bijna allen van moestuinen of akkers zijn omringd. Reeds vóór eeuwen, misschien wel in de 10de eeuw, had Huizen een kapel, aan St. Thomas gewijd. Sinds 1409 bezat het eene parochiekerk, wier toren en koor nog over zijn. De kerk zelve stortte op het eind der 16de eeuw bij een geweldig stormweder in en werd in 1637 herbouwd. Ook bestaat het vermaanhuis nog, waar de eenmaal vrij talrijke Doopsgezinde gemeente vergaderde. En voor een tiental jaren werd het in zijn soort uitstekend ingerigte Oranjeweeshuis gesticht. Verder heeft het dorp geen merkwaardigheden aan te wijzen, en al levert de heuvelachtige omtrek ook fraaije gezigtspunten op, zoowel door zijn bouwlanden als door de nabijheid der zee, wij behoeven..."

Schoffelende Huizerse
Schoffelende Huizerse rond 1900

Bewoners

Diversiteit: Geen woongebied is hetzelfde en dit geldt ook voor De Toovlucht. In 2023 reikt de gemiddelde leeftijd aanzienlijk boven de vijftig jaar. Van de tien gezinnen heeft er één een inwonend kind, maar deze laatste heeft geen serieuze invloed op de gemiddelde leeftijd. Van alle vijftien volwassenen zijn er acht gepensioneerd, drie werknemer en vier ondernemer. Hiermee voldoet het totale plaatje absoluut niet aan het landelijk gemiddelde.

Straatnamen: De Koningin Julianastraat heeft diverse andere namen gehad. Hoewel de straat in 1895 bestond is haar allereerste naam tot op heden onbekend. Even na 1909 ging de straat door het leven als de Prinses Julianastraat en per 24 februari 1942 als de Jan van Galenstraat. De-Bel-17.04.1942.webp In de bezettingstijd was het verboden om staatnamen te voeren die op ons Koninklijk huis betrekking hadden. Tussen 1945 en 1948 is het gewoon Julianastraat en in 1949 wordt het Koningin Julianastraat.

GESCHIEDENIS TOOVLUCHT

Diverse achtergrondverhalen

Vergankelijk

Óp een zekere dag ree ik deur de Julianastraet en zag too de hekken óm de winkel van Molletje staen. Ik docht too bij m’n aigen, daer mót ik nog effe gauw een kiekie van maken vurdat ’t ësloëpt is. Too ik dat ëdaen had ree ik veder en kwam langust v.d.Roest, de slager en langust van Egmond, de bakker. Allebai oëk al weg. En too kreeg ik ’t idee óm van al dee winkeltjies dee d’r vroger wazzen kiekies te maken, zoëas ‘t r nou uit ziet en as ik ouwe kiekies te pakken kan krijgen, zoëas ‘t r vroger uit zag.

Warm/Koud

De indeling van het oudste woonblok (15-29) komt vreemd over. De nummers 15-21 hebben hun voordeur aan de zuidzijde en die van 23-29 staan aan de noordzijde. Als we het hofje aan de noordzijde binnenlopen dan zien we naast de voordeur van nummer 23, de achterzijde van nummer 21, vervolgens de voordeur van nummer 25, achterzijde 19, voordeur 27.... etc.Kadaster-afb.-01.webp Het zijn geen rug-aan-rug woningen, ook zijn ze niet gespiegeld. Het zijn om-en-om-woningen. In de volksmond spreekt men van de kouwe en warme kant. Waarbij het vooral een figuurlijke uitspraak is. De warme kant heeft namelijk de voordeur aan de noordzijde en de koude kant aan de zonnige zuidzijde.

Winkel

De om-en-om woningen van de Koningin Julianastraat 15-29 hadden vanaf 1929 tot midden jaren vijftig van de twintigste eeuw op de kop (nr. 23) een woon- en winkelpand. Het begon allemaal met de Groentenhandel en KruideniersbedrijfKadaster-25.4.1929.webp van Hendrik Moll (9.6.1902-2.3.1955) en zijn vrouw Geesje Moll-Schipper (8.12.1911-30.6.1989). Eigenlijk was het vooral Geesje die de winkel bestierde. Enkele jaren na de dood van Hendrik Moll verhuisde de groentenhandel naar Koningin Julianastraat 37-39,De-Bel-24.06.1955.webp direct naast het toenmalige Wijkgebouw. Moll's Supermarkt sloot in juli 2007 voorgoed haar deuren. Tussen 1958 en 1961 herbergde nummer 23 de Schoenmakerij van Evert De Lange (9.9.1927-11.3.1987) die afkomstig was van de Koningin Wilhelminastraat. Na 1961 is de woonbestemming van nummer 23 in ere hersteld en doet vanaf die tijd weer dienst als kleine, gezellige woning.

Groen

De tuinen zoals ze er nu bij liggen zijn niet altijd zo geweest.Vanaf-tuin-27-richting-Koningin-Julianastraat.webp Het was een gemeenschappelijke plaats met een bleekveld.

Koelemoes

Koelemoes is een oude bijnaam voor de meest armlastigen in Huizen. Zij woonden onder andere in een grote oude, verbouwde boerderij aan de Voorbaan ter hoogte van het huidige Oude Raadhuisplein. De boerderij en de directe omgeving achter de boerderij werden mogelijk met dezelfde bijnaam aangeduid. Waar de bijnaam vandaan komt en wat het betekent (moes van koolrapen?) is onbekend, bovendien gebruikt niemand meer de term Koelemoes.

Minibiep

In het hofje ter hoogte van nummer 25 staat Minibiep De Toevlucht. Velen uit de directe omgeving maken hiervan gretig gebruik en er is een soort ruilhandel aan het ontstaan. Aanvankelijk stond de kast langs het trottoir van de Koningin Julianastraat, maar na enkele keren midden in de nacht volledig te zijn leeggeroofd is deze verhuisd van de hoofdweg naar de huidige locatie binnen het hofje.

Enkele foto's

Van alles wat.

Vanaf-Moll.webp

Overkant Moll

Richting hofje
18.3.1975

Entree-hofje-1976.webp

Warme kant

Entree hofje 1
1976

Entree-hofje-2016.webp

Vanaf nr 23

Entree hofje 2
juni 2016

Onbekend-afb.-01.webp

T.h. nr. 27

Nwe fiets
Datum onb.

Fam.-Veerman-Schipper-(1926).webp

Kop nr. 15

Collectie L.Klein
1926

Vooraanzicht-nr-15-tot-23.webp

Koude kant

Huizer Courant
18 april 2013

Buur-Marretje-Mevr-Boerhout-en-Marieke-Veen.webp

t.h. nr. 23

Collectie M. Veen
1978

GoogleMaps

Google Maps

Zoom en ontdek
...

Verhalen

Inzendingen en andere bronnen

Winkeltjies

De winkeltjies van ’t ouwe darp

De winkeltjies van de Huizer neringdoeënden
Dat wazzen minsen dee meestal bij d’rlui winkeltjies wooënden
Ze wazzen de héële week harde an ’t werk
En sondas gongen ze meestal naer de kerk.
De minsen dee oëk ventten, kwammen ’s aauwus meu vróm
Mar dan had je oëk nog minsen, dee kwammen ’s aauwus achteróm
Ze wazzen wat vergeten, ’t was altooës wat
En betalen, dat deeën ze óp de lat
Mar had de papklok ësleugen, dan was ’t werk ëdaen
Ze kreupen dan de bestie in en kónnen rustig slaepen gaen.
De are marregen was ’t weer vroog dag
Een aigen winkeltjen, ja, dat was een hard gelag.

Óp een zekere dag ree ik deur de Julianastraet en zag too de hekken óm de winkel van Molletje staen. Ik docht too bij m’n aigen, daer mót ik nog effe gauw een kiekie van maken vurdat ’t ësloëpt is. Too ik dat ëdaen had ree ik veder en kwam langust v.d.Roest, de slager en langust van Egmond, de bakker. Allebai oëk al weg. En too kreeg ik ’t idee óm van al dee winkeltjies dee d’r vroger wazzen kiekies te maken, zoëas ‘t r nou uit ziet en as ik ouwe kiekies te pakken kan krijgen, zoëas ‘t r vroger uit zag.

Papklok

Sinds 21 september 2014 luidt de vertrouwde papklok weer vanuit de toren van de Oude Hervormde Kerk in het centrum van Huizen. In de herfst en winter luidt om negen uur 's-avonds de klok 5 minuten (ca. 80 slagen) lang. Deze traditie ontstond in 1564 toen een verordening werd ingesteld die bepaalde dat om 9 uur 's-avonds alle vuren moesten worden gedoofd. In die tijd waren de meeste huizen van hout en als de mensen een vuurtje maakten om een bordje pap te eten vielen ze soms in slaap. Dat kon leiden tot een grote brand, zoals in 1564.Huizer-Nieuws-(23.9.2014).webp Na het luiden van de klok gingen de stadspoorten dicht, werden bruggen geopend, havens met een kettingbalk afgesloten en bovenal moesten alle open vuren zijn gedoofd. Bovendien moesten melaatsen en gestraften voor de laatste slag de stad uit zijn. Dus wie voor het slapengaan zijn bord pap wilde eten, moest voor het einde van de klok (papklok) thuis zijn.

Zolder huren

Ergens in de jaren zeventig hadden we een van de woningen in het hofje gekocht. Na de nodige verbouwingen in en rond het huis vroeg de buurvrouw of ik, net zoals de vorige bewoners, haar zolder wilde huren. De woningen zijn klein en daar konden we mooi onze spullen kwijt. Eigenlijk vond ik de maandelijkse huur van twee-vijftig nogal aan de hoge kant. Maar we hebben het toch gedaan. Aan het einde van de maand ging ik naar haar toe om de huur te betalen en ik gaf haar de tweehonderd en vijftig gulden. "Ach buurvrouw, daar heb ik niet van terug hoor" zei ze. "Het is maar twee gulden vijftig". Stond ik daar met 100 maanden huur in mijn handen.

Energie

De inwoners van het hofje zijn met de plaatsing van zonnepanelen en het isoleren van de woningen duidelijk met hun tijd meegegaan. Dubbelglas, spouw- en vloerisolatie, het plaatsen van zonnepanelen, energiezuinige verlichting zijn hiervan maar enkele voorbeelden. Hier en daar is een woning zelfs helemaal van het gas af en gebruikt een pelletkachel als primaire verwarming.

Bronnen en Websites